Jakie są uprawnienia do kwalifikacji i wykonania szczepień przeciw COVID-19?
Podstawy prawne opisujące uprawnienia do kwalifikacji i wykonania szczepień przeciw COVID-19 podano w Ustawie z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 27 lutego 2020 r. w sprawie zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2.
Do kwalifikacji do szczepień przeciw COVID-19 uprawnieni są wszyscy lekarze posiadający prawo wykonywania zawodu.
Zgodnie z art. 17 ust. 2. ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, wykonanie obowiązkowego szczepienia ochronnego jest poprzedzone lekarskim badaniem kwalifikacyjnym w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego.
Lekarskie badanie kwalifikacyjne do szczepienia jest wykonywane przed każdym szczepieniem ochronnym, zarówno wykonywanym w trybie realizacji obowiązku, jak i zaleceń lub wskazań indywidualnych.
Zgodnie z Komunikatem Ministerstwa Zdrowia w sprawie uprawnienia lekarzy do przeprowadzania badania kwalifikacyjnego do szczepienia, wymaganie dodatkowych uprawnień zawodowych przez lekarzy do wykonywania badania kwalifikacyjnego do szczepienia w oparciu o ww. przepis jest nieuzasadnione.
Wraz z rozpoczęciem szczepień przeciw COVID-19, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego (CMKP) udostępnia na platformie e-learningowej materiały szkoleniowe dedykowane procedurze badania kwalifikacyjnego do szczepienia z przypomnieniem zasad postępowania w przypadku wstrząsu anafilaktycznego. W przypadku lekarzy, mają one charakter zalecany, nie zaś obowiązkowy. Dostęp do szkoleń dla personelu medycznego na stronie CMKP jest otwarty.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 10 grudnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2, szczepienia ochronne przeciw COVID-19 mogą być przeprowadzone przez:
- osoby, które posiadają prawo wykonywania zawodu lekarza, felczera, pielęgniarkę, położną lub osobę wykonują zawód ratownika medycznego,
- higienistki szkolne posiadające co najmniej 6-miesięczną praktykę w zakresie przeprowadzania szczepień ochronnych.
Kwestionariusz przed szczepieniem przeciw COVID-19 dla pacjenta
Kwestionariusz wstępnego wywiadu przesiewowego przed szczepieniem osoby dorosłej przeciw COVID-19 dostępny jest na oficjalnej stronie Szczepimysię.pl (zakładka materiały informacyjne dla szpitali).
Stanowisko konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny rodzinnej, konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii, Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej, Polskiego Towarzystwa Wakcynologii dotyczące sposobu kwalifikacji osób dorosłych do szczepień masowych przeciwko COVID-19
Mając na uwadze konieczność wykonania szczepienia u maksymalnie dużej liczby osób w możliwie najkrótszym czasie, rekomendujemy ograniczenie w kwalifikacji do szczepienia osób dorosłych jedynie do zebrania wywiadu. Osoba poddająca się szczepieniu wypełnia kwestionariusz, w gabinecie szczepień dokonywany jest pomiar temperatury ciała, lekarz w czasie wizyty analizuje odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu. Jeżeli stan zdrowia pacjenta i odpowiedzi są jednoznaczne i nie budzą wątpliwości, osoba może zostać zaszczepiona.
Badanie fizykalne osób zakwalifikowanych do szczepienia powinno być przeprowadzone zawsze w przypadku wątpliwości co do stanu zdrowia badanego.
Korzyści z szybkiego zaszczepienia większej liczby osób znacznie przewyższają ryzyko związane z warunkowym odstąpieniem od badania fizykalnego przez lekarza w sytuacji epidemii i potrzeby masowych szczepień. Uproszczona procedura kwalifikacji do szczepienia nie oznacza zgody na wykonywanie szczepień poza odpowiednio wyposażonym miejscem, gdzie jest możliwość udzielenia natychmiastowej, fachowej pomocy w razie wystąpienia niepożądanego odczynu poszczepiennego, w tym ciężkiej reakcji anafilaktycznej.
Do kwalifikacji do szczepień przeciw COVID-19 uprawnieni są wszyscy lekarze posiadający prawo wykonywania zawodu.
Stanowisko podpisali:
dr hab. Agnieszka Mastalerz-Migas, Konsultant krajowa w dziedzinie medycyny rodzinnej
prof. dr hab. med. Teresa Jackowska, Konsultant krajowa w dziedzinie pediatrii
dr hab. Ernest Kuchar, Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Wakcynologii